Rothaarsteig
Deelstaten: Hessen, Nordrhein-Westfalen en Rheinland-Pfalz
Startpunt: Brilon
Eindpunt: Dillenburg
Aantal kilometers: 154
Aantal etappes: 8
De Rothaarsteig is echt een route voor alle zintuigen: Je oren horen het gefluister van de natuur. Je ogen genieten van de prachtig groene bossen. Je neus ruikt de geur van hout en je tong proeft de heerlijke specialiteiten van de regio.
De Rothaarsteig werd geopend in 2001 en loopt over een lengte van 154 kilometer door het Sauerland en het Siegerland in het midden van Duitsland. Onze wandeltocht start in Brilon en loopt door de wintersportplaats Winterberg naar de stad Dillenburg in Hessen. We wandelen bovenlangs, meestal dus over de heuvels van het Rothaargebirge. Dat is prettig wandelen – zonder grote stijgingen.
Als wereldpremière zijn op de Rothaarsteig de zogenaamde 'Sinnenliegen' opgesteld. Dit zijn ergonomisch gevormde ligbanken die uitnodigen om te dromen en rond te kijken. We wandelen door een afwisselend landschap: dichte bossen, bergweides, kronkelende beken. En tussendoor iedere keer weer fantastische vergezichten.
Heel interessant zijn de reusachtige sculpturen aan de Rothaarsteig: hierbij vullen cultuur en natuur elkaar aan. Nog een bijzonderheid van de Rothaarsteig: er zijn veel hotels en hotel-restaurants in de buurt van de route die een shuttledienst voor wandelaars onderhouden. Aan het einde van de dag word je van de Rothaarsteig naar je overnachtingsadres gereden en de volgende dag word je weer naar de route gebracht.
Handige links:
Etappe 1
Brilon - Willingen
Aantal kilometers: 23,3
Tijdsduur: ca. 6,5 uur
Hoogteverschil: 690 meter stijgen, 500 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De oude Hanzestad Brilon ligt in het noordoosten van het Sauerland aan de bron van de Möhne. Het trotse centrum van de oude handelsstad Brilon is het marktplein. De Rothaarsteig begint voor het historische stadhuis en een paar meter verder, tegenover de St. Probstaikirche, is het VVV-kantoor beschikbaar om eventuele vragen te beantwoorden.
Aan het begin van de wandeling is het de moeite waard om het marktplein met Petrusbrunnen en het historische stadhuis van Brilon te bezoeken. Door het centrum van Brilon leidt het pad langs het landhuis naar het nabij gelegen natuurreservaat "Am Drübel".
Met de Möhne op de oostelijke helling van de Poppenberg (605 m), trekt de Rothaarsteig naar de eerste van vele bekende bronnen in het Rothaargebirge. Bij de Briloner Poppenberg werden na de storm Kyrill meer dan 20 verschillende loofbomen door de burgers geplant in een kleurrijke mengeling. Zo is het Briloner Bürgerwald ontstaan.
Voorbij Gudenhagen-Petersborn gaat de Rothaarsteig vervolgens richting Borberg (670m), het hoogste punt van het Brilon-plateau met een prachtig uitzicht op het Ruhrgebied bij Olsberg. Vervolgens buigt de Rothaarsteig naar het oosten en loopt langs Schusterknapp (616m) via de Ginsterköpfe (661m), waar je een prachtig uitzicht hebt over het Briloner-plateau, de Obere Ruhr-vallei en over naar de Bruchhauser Steinen.
Na de Feuereiche, een boom ontworpen in een kunstwerk, dat het belang van hout als energiebron onder het thema "Warmte groeit in het bos" illustreert, passeren we het informatiecentrum van de Bruchhauser Steine stichting. Als je de rotsen wilt beklimmen, het enige nationale natuurmonument in NRW, dan kan dat vanaf hier voor een kleine toegangsprijs. Deze indrukwekkende bergformatie op de Istenberg (728 m) bestaat uit vier grote keien van porfier, die tot 92 m hoog zijn. Daartussen zijn overblijfselen te vinden van een Germaans vesting.
De Rothaarsteig gaat verder onder de Bruchhauser Steine en boven het kleine dorpje Bruchhausen langs. Met uitzicht op het particulier bewoonde kasteel Bruchhausen, is een bezoek aan de kleine boerderijbrouwerij in de voormalige zuivelfabriek met de rozentuin met café ernaast de moeite waard. Als de voeten pijn doen, kan de eerste etappe hier al worden beëindigd.
Vanaf Bruchhausen gaat het gestaag omhoog naar de Richtplatz, een voormalige rechtbank van de regio Medebach. Om Willingen te bereiken, gaat het vanaf hier verder op het geel-zwart gemarkeerde toegangspad naar de stad. Vanaf hier gaat de Rothaarsteig naar het zuiden en loopt van de Richtplatz over de Rothaarkamm aan de Hessische grens, die ook de waterscheiding tussen de Rijn en de Weser is.
Etappe 2
Willingen - Winterberg
Aantal kilometers: 22,1
Tijdsduur: ca. 6 uur
Hoogteverschil: 487 meter stijgen, 467 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De tweede etappe op de Rothaarsteig begint in Willingen. Over het toegangspad gaat het omhoog naar de Richtplatz. Vanaf hier draait de Rothaarsteig naar het zuiden en loopt verder over de Rothaarkamm. Vanaf de Richtplatz is het niet ver naar Langenberg, de hoogste berg in Nordrhein-Westfalen.
Volg de bergrug naar het natuurreservaat Neuer Hagen, met een klein heidegebied. Aan de rand van het natuurgebied ligt met de Clemensbergs (839m) een van de weinige Rothaar-toppen die bosvrij zijn en daarom een prachtig uitzicht bieden, zelfs zonder een uitkijktoren. Voorbij de bron van de Hoppecke gaat het over de Hillekopf (805m) naar Küstelberg.
Vanuit Küstelberg leidt de Rothaarsteig naar het westen en passeert de voormalige steengroeve Wagenschmier. De middeleeuwse heideweg, die hier ook loopt, heeft indrukwekkende sporen in het landschap achtergelaten.
Daarna bereikt het pad de bron van de Ruhr, naamgever van het Ruhrgebied, het grootste grootstedelijke gebied in Duitsland. Het laatste stuk op deze etappe leidt dan rechtstreeks naar het wintersportoord Winterberg. Kort voor het bereiken van het centrum duikt de Rothaarsteig het Helletal in, een bergachtig ogende kloof met regenwoudsfeer middenin het Rothaargebirge. Een stukje landschap vol bizarre schoonheid midden in Winterberg.
Etappe 3
Winterberg - Schanze
Aantal kilometers: 18,7
Tijdsduur: ca. 5 uur
Hoogteverschil: 460 meter stijgen, 401 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De derde etappe begint in Winterberg, het wintersportcentrum in het Sauerland. Vanaf hier gaat het langs je het symbool van de stad, de St. Georg skischans, door de kerngebieden van de wintersport in de richting van Kahler Asten. Als je zin hebt in een beetje actie, maak dan een omweg naar de Erlebnisberg Kappe met fietspark, klimbos, zomerrodelbaan van de Panorama-Erlebnisbrücke. De Kahle Asten (842m) is de beroemdste berg op de Rothaarsteig en heeft zelfs een eigen weerstation. Vanwege de open heidevelden kunt u genieten van een 360 graden panorama: bij mooi weer kun je de Brocken (1.141m) in de Harz, de Grote Feldberg (881m) in de Taunus en Wasserkuppe (950m) in de Rhön zien.
Door de heide gaat het omlaag naar de bron van de Lenne (823m), de hoogste bron in Nordrehin-Westfalen. Gepaard met een prachtig uitzicht gaat het weer omhoog op de Albrechtsberg in het Wittgensteiner Land. Even later bereik je de Heidenstock, waar de Rothaarsteig zich splitst. Het hoofdpad loopt verder over de heuvelrug naar Kühhude.
Volg de dalvariant van de Rothaarsteig om naar Schanze te gaan. Net voordat je Schanze bereikt, is het steile Hartmecke Tal een stop waard. Even later bereik je Schanze, het eindpunt van deze etappe.
Etappe 4
Schanze - Rhein-Weser-Turm
Aantal kilometers: 23,5
Tijdsduur: ca. 6,5 uur
Hoogteverschil: 507 meter stijgen, 559 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De 4e etappe van de Rothaarsteig begint in Schmallenberg-Schanze. In navolging van de dalvariant van de Rothaarsteig, daal je nu ontspannen af in de kloof-achtige Grubental-vallei. Via het dorp Latrop bereik je de Millionenbank terug op de bergrug en dus op het hoofdpad van de Rothaarsteig.
Als alternatief, als je enkele sculpturen van de Forest Sculpture Trail en de hangbrug wilt ervaren, verlaat je in het begin de dalvariant van de Rothaarsteig en loop je langs de Waldskulpturenweg voorbij aan het Kyrill-pad terug naar het Rothaarsteig-hoofdpad. Daar aangekomen, zijn het richting het zuidwesten slechts enkele meters tot aan de sculptuur “Kein leichtes Spiel”, dat het grenskarakter van de regio symboliseert. Na het kleine gehucht Kühhude volgen het beeld "Stein, Zeit, Mensch” en vervolgens de hangbrug op de Rothaarsteig elkaar op. De Rothaarsteig-Rangers hebben een natuurpad opgezet met het bijbehorende "Ecosystem Forest" -ervaringsstation, dat informeert over de boshabitat. Terug op de bergkam gaat het verder over het grenspad naar de Millionenbank.
Daar aangekomen bevind je je in het hart van het gebied, waar sinds 2013 een kudde bizons leeft. Een ontmoeting met de dieren is een fascinerende natuurbelevenis. Toon het nodige respect en houd voldoende afstand tot de kudde. Vervolgens gaat de Rothaarsteig verder over de Heidkopf (666m) naar Jagdhaus. Vanaf daar kun je het Wisent-Welt Nature Experience Center bereiken via het Wisent-Pfad, een van de acht Rothaarsteig-paden. Hier heb je de mogelijkheid om een tweede kudde bizons te observeren in een omheining van 20 hectare.
Als je dorst hebt, verfris jezelf dan in de Somborn Spring. Gewoon heerlijk!
Voorbij de Margaretenstein, een historische grenssteen, bereikt de Rothaarsteig de Rhein-Weser-Turm op de Westerberg (685m). De toren in het stroomgebied van de Rhein-Weser is gebouwd in 1932 en biedt een prachtig panoramisch uitzicht.
Etappe 5
Rhein-Weser-Turm - Lützel
Aantal kilometers: 18,4
Tijdsduur: ca. 5,5 uur
Hoogteverschil: 396 meter stijgen, 489 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De 24 meter hoge Rhein-Weser-Turm is het startpunt voor de vijfde etappe op de Rothaarsteig. Vanaf het uitkijkplatform kun je genieten van een prachtig panoramisch uitzicht over het Sauerland en het Siegerland.
Als je het PanoramaPark Wildpark Sauerland passeert, daal je af naar het natuurreservaat Schwarzbachtal. Op het limnologische pad in het Schwarzbachtal krijg je interessante inzichten in het leven in en rond de beek. In de zomer kun je langs dit pad bosbessen en de roze-witte bloeiende heide bewonderen.
Door het natuurgebied Haberg gaat het omhoog naar de Heinsberger Hochheide met een rijke jeneverbessenpopulatie.
Aan de Rothaarsteig-Zubringer richting Heinsberg ligt het Heinsberg-aquaduct. De over het aquaduct geleide Krenkelbach voorziet de onderliggende visvijvers van water. Aan het einde van het aquaduct bevindt zich een geschaald, door koper aangedreven terreinmodel, waar je zelf de werking van een aquaduct kunt testen.
Aan de Dreiherrnstein kwamen vroeger de nationale grenzen van Nassau, Westfalen en Kurköln samen. Over de Oberndorfer Höhe is het niet ver naar de bron van Ferndorf, een 24 km lange stroom die uitmondt in de Sieg. Via de Ginsbergheide gaat het nu naar de Ginsburg. In 1568 verzamelde Willem van Oranje, die geboren is in Dillenburg, hier zijn troepen voor de vrijheidsstrijd. De Ginsburg is vandaag als uitkijktoren een populaire bestemming, niet alleen voor Rothaarsteig-wandelaars.
Op het laatste deel van de route leidt de Rothaarsteig naar de Giller (653m) met de stalen, 18 meter hoge Gillerberg-toren als uitkijkpunt. Het grootste bergsportfestival in Duitsland wordt hier sinds 1907 gehouden en sinds 1991 is er met Pinksteren een van de grootste tentfestivals in Europa: KulturPur. De etappe eindigt uiteindelijk Lützel bij Hilchenbacher.
Etappe 6
Lützel - Lahnhof
Aantal kilometers: 14,2
Tijdsduur: ca. 3,5 uur
Hoogteverschil: 315 meter stijgen, 285 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Op de zesde etappe leidt de Rothaarsteig van het dak van het Siegerland naar de bovenloop van drie grote rivieren: Lahn, Sieg en Eder.
De Rothaarsteig volgt op dit traject ongeveer het verloop van de historische Eisenstraße (ijzeren weg) over de Rothaar bergkam. De Eisenstraße maakte deel uit van de middeleeuwse Messestraße van Keulen naar Leipzig en heeft zijn naam te danken aan het feit dat hier tot in de Middeleeuwen ijzerwaren werden verhandeld.
Maar eerst volgt de route vanaf station Lützel de vallei van de jonge Eder stroomopwaarts door het natuurgebied Eicherwald. Hier is de jonge Eder nog steeds ongestoord door menselijke handen. Nadat het centrum van het district Siegen-Wittgenstein is gepasseerd, ontmoet je het verhoogde veen in de Ederquelle. Vanuit de bron van de Eder leidt de Rothaarsteig nu in oostelijke richting over de Kohlenstraße naar Benfe en verder naar de bron van de Sieg. Na de aanpassing in 2014 is de bron opnieuw een natuurlijk brongebied geworden. Het eponiem voor het Siegerland mondt na 155 km uit in de Rijn.
Nog drie kilometer op de Rothaarsteig en het eindpunt wordt bereikt: de bron van de Lahn bij Lahnhof. Net als de Sieg stroomt de Lahn naar de Rijn, maar pas na 246 km rivierloop.
Etappe 7
Lahnhof - Wilgersdorf
Aantal kilometers: 18,4
Tijdsduur: ca. 5 uur
Hoogteverschil: 331 meter stijen, 436 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De zevende etappe begint bij de bron van de Lahn en leidt rechtstreeks naar de Ilsequelle, die niet bekend is vanwege haar grootte, maar vanwege haar mysterieuze genezende krachten. De Ilse was vooral in de middeleeuwen een heilige bron en was vele jaren een bedevaartsoord. Vandaag heb je de mogelijkheid om ter plekke te genieten van het verfrissende bronwater.
Vanaf de Ilsequelle voert de Rothaarsteig terug naar het westen. Over de Jagdberg (674m) bereikt het pad de rustplaats "Kaffeebuche", van waaruit je kunt genieten van een prachtig uitzicht op het Johannland. De Rothaarsteig blijft op de bergkam en gaat verder naar het zuiden.
De volgende bestemming is weer een bron: de Dill is een 55 km lange zijrivier van de Lahn en vormt de natuurlijke grens tussen het Hessische Westerwald en Lahn-Dill-Bergland. Op Haincher en Gernsbacher (523 m) volgt uiteindelijk de Tiefenrother Höhe (551 m). Hier kun je genieten van een spectaculair uitzicht of adembenemende zonsondergangen op het uitkijkplatform "Nase im Wind".
Na een kleine steengroeve bereik je het 300 meter lange Hauberg-pad, dat je informeel laat kennismaken met de Haubergwirtschaft. Dit is een specifieke vorm van landgebruik, een combinatie van landbouw en houtproductie. Vlakbij het kruispunt "Kalteiche" spltst de Rothaarsteig zich. Het hoofdpad leidt rechtstreeks naar Dillenburg. Ook naar Dillenburg maar over de Fuchskaute in het Hohen Westerwald leidt de Westerwald-variant van de Rothaarsteig.
Hier verlaten we het hoofdpad en volgen de Westerwald-variant naar het zuidwesten. We laten deze na ongeveer een kilometer achter ons om de geel-zwart gemarkeerde toegangsweg van de Rothaarsteig naar Wilnsdorf te volgen. Na een weg te zijn overgestoken gaat het naar beneden naar Wilgersdorf.
Etappe 8
Wilgersdorf - Dillenbrug
Aantal kilometers: 20,4
Tijdsduur: ca. 7 uur
Hoogteverschil: 558 meter stijen, 830 meter dalen
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
De slotetappe leidt ons terug naar Kalteiche, waar de Rothaarsteig zich splitst. Hier verlaat het pad langzaam het Rothaargebergte en draait het in zuidoostelijke richting naar het Lahn-Dill-Bergland. De finale brengt de Rothaarsteig naar 230m in de voormalige residentie van de Prins van Oranje.
Onderweg kom je voor het eerst het natuurmonument Lucaseiche tegen, met zijn 27,5 m hoogte en een stamomtrek van 3,85 m een indrukwekkend gezicht. Via het idyllische Forsthaus Steinbach leidt de Rothaarsteig naar het Dilltal. Het uitzichtpunt Westerwaldblick motiveert voor een laatste klim over de Struth, die je naar het Dietzhölztal brengt. Over de Galgenberg (302m) gaat het dan de Oranjestad Dillenburg in.
Degenen die nog de laatste trein moeten halen of niet langer willen wachten op een beloning in de vorm van een verfrissing, kunnen hier rechtstreeks op een geel-zwart gemarkeerde toegangsweg naar het centrum van Dillenburg gaan. Natuurliefhebbers wandelen echter door de stad Dillenburg naar de Bismarcktempel om te genieten van het prachtige uitzicht over de hele stad met de tegenoverliggende Wilhelmsturm. Op smalle paden gaat het naar beneden naar de oude binnenstad van Dillenburg. De Rothaarsteig leidt u vervolgens door de Hofgarten naar het station, het einde van het pad.